بررسی اعتبار میان‌فرهنگی شفقت خود در جوامع مختلف از جمله ایران با همکاری دکتر نیما قربانی

بررسی اعتبار میان‌فرهنگی شفقت خود در جوامع مختلف از جمله ایران با همکاری دکتر نیما قربانی

سازه شفقت خود اولین‌بار ۱۶ سال پیش به همت کریستین نف (۲۰۰۳) به طور عملیاتی تعریف و وارد ادبیات روان‌شناسی شد. شفقت خود یک ظرفیت انسانی‌ِ فطری، قابل آموزش، و چند بعدی است. یافته‌ها نشان می‌دهد که شفقت خود از مؤلفه‌های زیر تشکیل شده است: مهربانی با خود به جای سرزنش خود؛ مشترکات انسانی در مقابل انزوای اجتماعی؛ و بهوشیاری در برابر همانندسازی فزاینده. فردی که با خود مشفق است در هنگام شکست و سختی به جای سرزنش، با خود مهربان است و در این فضا در جهت جبران شکست حرکت می‌کند. این افراد رنج را مسئله‌ای بشری و همگانی و نه مختص به خود می‌بینند. درنتیجه در هنگام مواجهه با شکست و سختی، نسبت به دیگران حسادت و خصومت نمی‌ورزند، زیرا رنج را تجربه گریزناپذیر بشری می‌دانند. از همه مهمتر، شفقت خود سبب خودآگاهی بیشتر می‌شود. کسی که نسبت به خود دلسوز است به جریان افکار و احساسات خود بهوشتر است و بیشتر خود را درک می‌کند.
مؤلفه‌های شفقت خود به لحاظ مفهومی متمایز از یکدیگرند و به روش‌های مختلفی اشاره دارند که افراد به لحاظ هیجانی به درد و شکست پاسخ می‌دهند (با مهربانی بیشتر و سرزنش کمتر)، به لحاظ شناختی گرفتاری خود را درک می‌کنند (به عنوان تجربه مشترک انسانی)، و به رنج خود توجه می‌کنند (به گونه‌ای بهوشیارتر و با همانندسازی کمتر). سه مؤلفه شفقت خود متمایز از یکدیگر اما دارای تأثیری متقابل بر یکدیگرند.
پژوهش در حیطه شفقت خود طی سال‌های اخیر رشد فزاینده‌ای داشته است. اخیراً دو مطالعه مهم میان‌فرهنگی در خصوص شفقت خود، در جوامع مختلف از جمله ایران با همکاری دکتر نیما قربانی صورت گرفته که در آنها اعتبار میان‌فرهنگی این مؤلفه‌ها تأیید شده است.
بر مبنای یافته‌های این دو پژوهش، ساختار عاملی سازه شفقت خود در میان جوامع مختلف یکسان است و شفقت خود در هر جامعه با توجه به ارزش‌های همان جامعه خود را نشان می‌دهد. شیوه تفکر، احساس، و رفتار افراد با ارزش‌های مشترک میان سایر افراد همان جامعه همخوانی دارد. ابعاد مثبت شفقت خود بیش از ابعاد منفی آن در عملیاتی کردن این سازه حائز اهمیت است و در نتیجه سنجش رفتارها و نگرش‌های مرتبط با شفقت خود در قالب عبارات مثبت اهمیت بیشتری می‌یابد. با این‌حال، میزان اهمیت جنبه‌های مثبت شفقت خود، به چگونگی اثرگذاری ارزش‌های غالبِ آن فرهنگ بستگی دارد. حاصل این دو پژوهش در مقالات زیر منتشر شده است:

Neff, K. D., Tóth-Király, I., Yarnell, L. M., Arimitsu, K., Castilho, P., Ghorbani, N., … & Kotsou, I. (2019). Examining the factor structure of the Self-Compassion Scale in 20 diverse samples: Support for use of a total score and six subscale scores. Psychological assessment, 31(1), 27.

Montero-Marin, J., Kuyken, W., Crane, C., Gu, J., Baer, R., Al-Awamleh, A. A., Akutsu, s., Araya-Vellz, C., Ghorbani, N., … & Kim, M. S. (2018). Self-compassion and cultural values: a cross-cultural study of self-compassion using a multitrait-multimethod (MTMM) analytical procedure. Frontiers in psychology, 9.