سخت کار کردن، ما را به چیزهایی که برایمان خوشی موقت ایجاد می‌کند معتاد نگه می‌دارد و این ما را از شادی دور می‌کند. متخصص غدد کودکان، اولین کسی است که نسبت به خطر مصرف شکر زیاد هشدار می‌دهد. شرکت‌ها، اشتهای ما را برای چیزهایی مثل شکر که سیستم لذت و پاداش براساس دوپامین را تغذیه می‌کند، تحریک می‌کنند. درنتیجه سروتونین_ ماده شیمیایی‌ای که باعث شادی می‌شود، مغلوب می‌شود.
دوپامین لذت را کنترل می‌کند درحالیکه سروتونین شادی را، و این دو با هم همپوشانی ندارند. لذت،کوتاه مدت و مادی است که می‌تواند به تنهایی یا به وسیله رفتارها یا مواد حاصل شود. شادی، بلندمدت، معنوی و معمولا اجتماعی است که نمی‌تواند با مواد یا رفتارها حاصل شود. اوج لذت، چه با مواد باشه چه با رفتار، ما را به اعتیاد سوق می‌دهد، اما چنین چیزی در رابطه با شادی اتفاق نمی‌افتد.
دوپامین و سروتونین دو انتقال‌دهنده عصبی متفاوت‌اند که در دو نقطه متفاوت مغز عمل می‌کنند و دوپامین به عنوان انتقال دهنده عصبی مهیج نیز مشهور است.
نورون‌ها تحریک ملایم مثل قلقلک را دوست دارند و نه یک تحریک شدید مثل کتک را. تحریک افراطی و مداوم یک نورون باعث مرگ سلولی آن می‌شود. یک نورون بیش تحریک شده خواهد مرد و درنتیجه نورون بعدی طی یک مکانیزم خوددفاعی،گیرنده هایش را برای دریافت دوپامین،کمتر تنظیم می‌کند تا از مرگ نجات یابد.
این برای انسان‌ها به چه معناست؟
بعد از هربار تجربه لذت شدید، گیرنده‌های دوپامین کمتر تنظیم می‌شوند و دفعه بعد، چون گیرندهای کمتری فعالند، رسیدن به همان سطح از لذت، نیاز به تحریک بیشتری دارد. این جریان ادامه پیدا می‌کند تا جایی‌که تحریک‌های بسیار قوی هم هیچ اثری نمی‌گذارند. به این فرایند تحمل می‌گویند و زمانی که نورون‌ها شروع به مردن می‌کنند به آن اعتیاد می‌گویند.
سروتونین اینگونه عمل نمی‌کند چون یک بازدارنده است. سروتونین باعث شلیک عصبی نورون بعدی نمی‌شود بلکه آن را آرام نگه می‌دارد، شما از شادی اوردوز نمی‌کنید. اما فقط یک چیزی هست که سروتونین را کمتر تنظیم می‌کند و آن دوپامین است، درنتیجه هرچه به دنبال لذت بیشتری بروید، شادی کمتری تجربه می‌کنید. به همین خاطر است که افسردگی و اعتیاد دو روی یک سکه هستند. اعتیاد حاصل تحریک زیاد دوپامین، کاهش گیرنده‌ها و مرگ سلول‌های عصبی است، درحالیکه افسردگی کمبود سروتونین است.
این فرایند فقط در مصرف مواد رخ نمی‌دهد، بلکه هر چیز لذت‌بخشی از طریق این فرایند عمل می‌کند. حقیقت این است که ما انسان‌ها یک مرکز پاداش در مغزمان داریم که هرچیزی را که پاداش‌گرفتنی ارزیابی کند، سیگنال می‌فرستد. این لذت می‌تواند از داروها، قمار، فست فود، قهوه، الکل، خرید کردن یا پورنوگرافی حاصل شود. این ویژگی مغز انسان، برای شرکت‌ها فرصت تامین حداکثری خواسته‌های ما را فراهم می‌کند. هرچه بیشتر کامیاب شویم، بدبخت‌تر می‌شویم و در آخر گرفتار اعتیاد یا افسردگی و یا هر دو می‌شویم.
هرچه یک محصول موجب ترشح میزان بیشتری از دوپامین شود، اعتیاد بیشتری ایجاد می‌کند. جی‌میل[۱] از این تکنیک استفاده می‌کند. به طوریکه بین کلیک کردن روی یک آیکن و رسیدن پیام شما یک مکث کوتاه است که در این فاصله دوپامین ترشح می‌شود و در نتیجه باعث اعتیاد می‌شود. چنین فرایندی در فیسبوک[۲] هم اتفاق می‌افتد.
تلفن همراه شما مثل یک دستگاه شرطبندی توی جیبتان است.
همه‌ی شرکت‌های بزرگ، عصب‌روانشناسانی دارند که برایشان کار می‌کنند. شرکت‌های فستفود در به کاربردن مواد جزئی مثل شکر و کافئین، که مستقیما روی سیستم پاداش مغز اثر می‌گذارند ماهر هستند. این حقیقت که میزان تقاضا برای فست فود و نوشیدنی‌های بدون الکل مستقل از قیمت است، یعنی اگر قیمت‌ها افزایش پیدا کند ، میزان تقاضا تغییری نمی‌کند، نشانه اعتیادآور بودن آنهاست.
ما اطلاعات، نوروساینس، مطالعات تصویری و بیوشیمی داریم که همگی اثبات می‌کنند، چگونه صنایع غذایی به صورت بنیانی غذای ما را دستکاری می‌کنند تا مقاومت ناپذیر شوند و این فرایند باعث بیماری ما می‌شود. بدتر اینکه ماده‌ی شیمیایی که پیش‌ساز سروتونین است در غذاهای حاضری نیست. تریپتوفان نادرترین اسید‌آمینه در رژیم غذایی افراد است( که در تخم مرغ،ماهی و بعضی مرغ‌ها موجود است) این سه مورد در غذاهای حاضری کم یافت می‌شوند. کسانی که غذاهای حاضری زیاد می‌خورند، قبل از هر چیز پیش‌ساز لازم برای تولید سروتونین را ندارند واین خود دلیل بزرگی برای شاد نبودنشان است.
دکتر لاستج[۳] یک فرایند مشاهده محور چهار مرحله ای برای مبارزه با این مشکل پیشنهاد می‌کند.
برای کاهش دوپامین و افزایش سروتونین روی چهار تا c تمرکز کنید :
۱-connect ۲-contribute ۳-cope ۴-cook
- با آدم‌ها چشم در چشم رابطه برقرار کنید نه با وسایل ارتباط جمعی. بر مبنای شواهد پژوهشی، فیسبوک باعث افسردگی و ناراحتی می‌شود. بعد از دو هفته استفاده از فیسبوک شما دیگر به اندازه گذشته احساس شادی نمی‌کنید.
- در فعالیت‌هایی شرکت کنید که برایتان سود دارد نه پاداش.
- با خواب کافی، ورزش و بهوشیاری، این فرایند را عهده دار شوید.
- آشپزی کنید تا مواد غذایی مورد نیاز بدن را به مقدار کافی دریافت کنید. بدن شما به تریپتوفان و امگا سه بیشتر و شکر کمتری نیاز دارد.
روی این ۴c کار کنید که باعث شادی بیشتر و لذت‌های موقعیتی می‌شود.
مترجم : فهیمه اسدی
منبع:
http://www.radionz.co.nz/national/programmes/afternoons/audio/2018618184/why-the-pursuit-of-pleasure-is-making-us-sad
[۱] Gmail
[۲] Facebook
[۳] Dr Lustig
